Qanday operatsion tizimlar mavjud | Sistemalar turlari
O'qish vaqti: 3 daqiqa

Hozirda turli xil operatsion tizimlar (sistemalar) mavjud, ular turli qurilmalar va maqsadlar uchun mo'ljallangan. Quyidagi asosiy operatsion tizimlarni ko'rib chiqish mumkin:

1. Kompyuterlar uchun operatsion tizimlar:

  • Windows: Microsoft tomonidan ishlab chiqilgan, eng keng tarqalgan operatsion tizimlardan biri. Ko'plab dasturlar va o'yinlar Windowsda ishlaydi.
  • macOS: Apple kompaniyasining Mac kompyuterlari uchun ishlab chiqilgan operatsion sistema. Boshqa tizimlarga nisbatan o'ziga xos dizayn va xavfsizlik xususiyatlari bilan ajralib turadi.
  • Linux: Ochiq kodli, bepul operatsion tizim bo'lib, ko'plab tarqatmalar mavjud (Ubuntu, Fedora, Debian, va boshqalar). Linux tizimi serverlar, dasturchilar, va texnik mutaxassislar orasida mashhur.
  • Chrome OS: Google tomonidan ishlab chiqilgan va asosan internetga bog'langan qurilmalarda ishlashga mo'ljallangan operatsion tizim. Keng tarqalgan qurilma — Chromebook.

2. Mobil qurilmalar uchun operatsion sistemalar:

  • Android: Google tomonidan ishlab chiqilgan va dunyoda eng ko'p ishlatiladigan mobil operatsion tizim. Ochiq kodli bo'lib, turli ishlab chiqaruvchilar tomonidan qurilmalarda ishlatiladi.
  • iOS: Apple tomonidan ishlab chiqilgan va faqat Apple qurilmalarida (iPhone, iPad, iPod) ishlaydigan tizim. Yuqori xavfsizlik va intuitiv interfeysi bilan mashhur.
  • HarmonyOS: Huawei tomonidan ishlab chiqilgan, asosan mobil qurilmalar, televizorlar, va IoT qurilmalari uchun mo'ljallangan tizim.

3. Serverlar uchun operatsion tizimlar:

  • Windows Server: Microsoft tomonidan ishlab chiqilgan, katta tarmoqlar va serverlarni boshqarish uchun mo'ljallangan tizim.
  • Linux (server versiyalari): Linux serverlar uchun turli xil tarqatmalar mavjud (Red Hat Enterprise Linux, Ubuntu Server, CentOS va boshqalar), ular yuqori ishlash va xavfsizlikni ta'minlaydi.
  • Unix: Bir necha yuz yillik tarixga ega bo'lgan operatsion tizim. Ko'plab serverlar va yirik tizimlar Unixta asoslangan bo'lishi mumkin.
  • BSD (FreeBSD, OpenBSD, NetBSD): Unixga asoslangan sistemalar bo'lib, ular serverlar va xavfsizlikni ta'minlash uchun keng qo'llaniladi.

4. Maxsus qurilmalar va tizimlar uchun operatsion tizimlar:

  • RTOS (Real-Time Operating System): Maxsus vazifalarni bajarish uchun ishlatiladigan tizimlar, masalan, avtomobil elektronikasida yoki tibbiy uskunalarda. Misollar: FreeRTOS, VxWorks, QNX.
  • Embedded OS: Ushbu tizimlar qurilmalar, sensorlar va IoT (Internet of Things) qurilmalari uchun ishlab chiqilgan. Misollar: Zephyr, mbed OS.

5. Kengaytirilgan tizimlar va virtualizatsiya:

  • Hypervisor/Virtual Machine OS: Virtualizatsiya texnologiyasini qo'llab-quvvatlaydigan sistemalar, masalan, VMware, Hyper-V, yoki KVM (Kernel-based Virtual Machine).

Har bir operatsion tizimning o'ziga xos afzalliklari va cheklovlari bor, ular foydalanuvchilarning ehtiyojlariga qarab tanlanadi.

Qidiruv